GroenLinks jubileert deze week. De partij bestaat twintig jaar. Bij dezen gefeliciteerd en dat er nog minstens twintig jaren bij mogen komen.
Eind jaren ’80 was ik betrokken bij de onderhandelingen over de totstandkoming van GroenLinks-Zaanstad. De vraag was destijds of dat amalgaam van PSP, CPN, PPR en EVP er überhaupt moest komen. Met name de PSP, waarvan ik deel uitmaakte, had twijfels. Wij waren niet zo gecharmeerd van de gestaalde CPN-kaders. Na lang heen en weer praten was daar het moment suprême; met vier andere PSP’ers betrad ik het CPN-kantoor aan de Zaandamse Nicolaasstraat (daar waar nu het Zaantheater staat). Daar vond de besluitvormende onderhandelingsronde plaats. De CPN wilde per se de lijsttrekker/fractievoorzitter leveren voor de gezamenlijke lijst, alsmede nog een paar communisten hoog op de lijst. De club van Marcus Bakker had immers de meeste leden, de beste stembusuitslagen (althans, ooit) en het grootste kader. Die eis was niet naar de zin van het PSP-bestuur. Dat sprak dan ook af dat de CPN water bij de wijn moest doen. Zo niet; geen GroenLinks in Zaanstad.
Het werd een lange, emotionele vergadering. Een vergadering waarin de CPN geen druppel water leverde en alle wijn wilde. De vijf PSP’ers vroegen daarom een schorsing van de bijeenkomst, trokken zich even terug en bespraken wat te doen. Twee afgevaardigden -onder wie ik- wilden verdere onderhandelingen staken, conform het eerder genomen besluit. Drie waren voor het doorgaan, met inwilliging van de CPN-eisen.
De CPN kreeg dus haar zin. Met de tranen op mijn wangen ben ik die avond naar huis gelopen, verraden als ik me voelde door mijn drie parijgenoten. Kort na de vorming van GroenLinks-Zaastad bleek dat de CPN-ledenlijst volstond met namen van dode en wanbetalende leden. De partij was een stuk kleiner dan ze tijdens de onderhandelingen had doen voorkomen.
De rest is geschiedenis. GroenLinks is momenteel kleiner dan de afzonderlijke delen die de partij vormden, terwijl het twintig jaar geleden toch de bedoeling is dat er een brede, linkse volkspartij zou ontstaan. In Zaanstad stemde de partij in met bajesboten, de tweede Coentunnel, snelweguitbreidingen en de sloop van De Groote Weiver (om maar een paar misstappen te noemen). En dankzij GroenLinks ontstond ROSA, een clubje Zaankanters dat wel allerlei beginselen wenste te verdedigen. Met dat laatste ben ik wel blij.
Nadat ROSA in 1998 haar eerste zetel in de gemeenteraad van Zaanstad haalde, klonk het verwijtend vanuit de GroenLinks-hoek dat die zetel gestolen was. Van GroenLinks uiteraard. Inmiddels heeft ROSA al een tijdje twee zetels en GroenLinks er drie. De relatie tussen beide partijen is genormaliseerd en waar mogelijk wordt er samengewerkt. Gelukkig maar. Al gaat mijn voorkeur nog steeds uit naar ROSA.
