8 maart, Internationale vrouwendag. En de dag dat Hannie Schaft wordt herdacht. Op de Zaandamse Westzijde, bij het voor haar en haar compaan Jan Bonekamp opgerichte oorlogsmonument. Bonekamp werd daar op 21 juni 1944 dodelijk getroffen door een kogel van Willem Ragut, een ‘foute’ agent die even eerder door Bonekamp en Schaft van zijn fiets was geschoten.
Burgemeester Faber sprak vanochtend ware woorden over de verdediging van de vrijheid en het belang van de democratie. Ze stond voor het voormalige gebouw van de Kamer van Koophandel. Dat werd op 23 mei 1940 als zodanig in gebruik genomen. Een van Fabers voorgangers, de Zaandamse burgemeester Joris in ’t Veld, verrichtte de officiële opening en hield er een toespraak, net als Faber 71 jaar later deed. Een paar weken eerder waren de nazi’s de grens overgetrokken en na een paar dagen strijd capituleerde het Nederlandse leger. In ’t Veld sprak de 23ste mei gedenkwaardige woorden, die desondanks nauwelijks bekendheid kregen. Ik citeer: “Men kan, wat zich thans over Europa uitbreidt, als een noodlot zien in den zin van iets onafwendbaars. Daartegen kan drieërlei houding worden aangenomen:
1. Men kan er tegen in opstand komen. Dat is nutteloos, want het is onafwendbaar.
2. Men kan vervallen in doffe berusting. Dat is onverstandig, want dan schakelt men zichzelf uit.
3. Men kan het onvermijdelijke aanvaarden en actief trachten het om te buigen in een richting, die men zelf wenselijk acht. Met aanvaarding van het onvermijdelijke kan men het meest wezenlijke van ons eigen volksbestaan redden. Die houding is het meeste aan te bevelen.”
Hannie Schaft en Jan Bonekamp kozen voor optie 1 en lieten het leven. Joris in ’t Veld koos vijf jaar lang voor optie 3 en keerde na de bevrijding terug als burgemeester van Zaandam. Goed om ons te realiseren dat we in Nederland niet meer voor zo’n keuze worden gesteld.
