Op de dag dat het nieuwe gemeentehuis officieel open gaat en aan de vooravond van de viering van 200 jaar Zaandam is het misschien aardig om even aandacht te besteden aan de nadagen van deze gemeente. In de aanloop naar een nieuwe gemeente, Zaanstad, vonden er eind 1973 verkiezingen plaats voor een verse gemeenteraad. Een van de bovenmatig geïnteresseerden in de stembusresultaten was de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Afgelopen week vond ik enkele documenten waaruit hun grote belangstelling bleek.
De Zaanstreek was namelijk in de jaren ’70 rood. Grotendeels communistisch zelfs. En dat beangstigde de communistenjagers van de BVD nogal. In twee -uiteraard geheime- maandoverzichten besteedde de Veiligheidsdienst in september en oktober 1973 uitgebreid aandacht aan de Zaanse tak van de Communistische Partij Nederland. Het is en blijft verbazingwekkend dat de dienst decennialang een in het parlement en tal van gemeenteraden zetelende partij infiltreerde en anderszins in de gaten hield. Hieronder een pagina van zo’n maandbericht. Heel spannend is het niet. Intrigerend wel. Vooral omdat er tientallen miljoenen belastinggeld zijn verspild met dit soort James Bond-spielerei in de polder. En ga er maar van uit dat het spelen nog altijd voortgang vindt. Zij het dat de CPN is vervangen door nieuwe targets.
(De hieronder genoemde, deels gewitte ‘Lijstaanvoerder G. SC’ was overigens Gerrit Schoen. Hij werd in 1974 inderdaad wethouder van Zaanstad, tot schrik van de BVD.)
