Zaanse Zwarte Canon (4)

De historicus/publicist Chris van der Heijden is bezig met de voorbereidingen van een ‘zwarte canon‘ van de geschiedenis. Volgens hem komen in de officiële canon vooral de hoogtepunten van het Nederlandse verleden aan bod, en verdwijnen de historische vlekken daarmee uit beeld. Misstanden als de jodenvervolging, de slavenhandel en de politionele acties dienen volgens hem ook een plek te krijgen in het overzicht van al die vaderlandse eeuwen.

Goed idee. En waarom zouden we het beperken tot een landelijk overzicht van de dieptepunten? Daarom presenteer ik de komende maanden op deze plek de Zaanse Zwarte Canon. Elke zondag één aflevering. Opdat we het niet voornamelijk  over die mooie molens, de Zaanstreek als provisiekast en het moderne industrielandschap hebben (om maar een paar onderwerpen uit de ‘officiële’ Zaanse canon te noemen).

Vandaag deel 4: de torenval in Westzaan.

De grote kerk in Westzaan dateerde uit de Middeleeuwen en verkeerde halverwege de negentiende eeuw in slechte staat. In het dorp was al geruime tijd discussie over de maatregelen die nodig zouden zijn om het gebedshuis overeind te houden. Af en toe vielen er stenen naar beneden en soms klonk er gekraak. Ter bescherming van passanten was er een schutting om het gebouw gezet. In 1842 schreef de kerkeraad aan het dorpsbestuur ‘dat de toren in een staat verkeert welke voor verschrikkelijke gevolgen doet vrezen’. De brief was aan dovemansoren gericht, alle waarschuwingen werden in de wind geslagen.

In de nacht van 1 januari 1843 viel de toren om. Het was op dat moment 5.30 uur en iedereen verkeerde nog in een diepe slaap. De gevolgen van het Westzaanse wanbeleid waren dat de kerkrestanten terechtkwamen op het naastgelegen huis van Engel Henneman. Hijzelf, zijn vrouw, vijf kinderen en de knecht stierven onder de brokstukken. Pas vier weken na de ramp konden Hennemans dochters (12, 10 en 7 jaar) onder het puin vandaan gehaald worden.

Op de ruïne van de omgevallen toren kwamen naar verluid 20.000 ramptoeristen af.  

De kerk na de torenval

1 gedachte over “Zaanse Zwarte Canon (4)”

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *