Aanstaande zondag is het 149 jaar geleden dat Nederland de slavernij afschafte. ‘Wij’ waren daar rijkelijk laat mee: de omliggende koloniale machten hadden hun dwangarbeiders al veel eerder vrijgelaten.
Voor mijn werkgever ben ik momenteel een expositie aan het opbouwen die volgend jaar in de Zaanstreek en Purmerend te zien zal zijn. Het onderwerp: anderhalve eeuw zonder slavernij. Daarin komt ook aandacht voor de regionale rol bij dit gruwelijke verleden.
Heeft u bijvoorbeeld ooit gehoord van dominee Johannes Phaff uit Zaandam? Deze predikant stichtte in Suriname niet alleen de Lutherse kerk (in 1741), maar was daar ook eigenaar van vier plantages. En daarmee van honderden slaven.
Komt de naam Evert Cornelis Smit (1774-1843) u dan wat bekender voor? Deze koopman en oliefabrikant uit Koog aan de Zaan belegde een deel van zijn kapitaal in Surinaamse plantages. Waaronder Merveille (zie hieronder), waar zijn slaven zich in het zweet werkten om hun meester van rijkdom te voorzien.
En hoe toevallig is het dat de ‘vrijgemaakte’ slaaf Kwakoe (in 1863 71 jaar en volgens zijn eigenaar ‘oud en af’) de achternaam Zaan kreeg toebedeeld? De Zaanse slavenhouders en hun bezit maken nieuwsgierig. Dus wie meer informatie heeft over de Zaans-Waterlandse slavernijgeschiedenis (of bronnen weet waar die informatie is te vinden): laat het me alstublieft weten: havenstraat75@hotmail.com.
Volgend jaar ziet u het resultaat.
Plantage Merveille