Decennia lang klaagde het college van Zaanstad dat de gemeentelijke armoede voor een groot deel te wijten was aan grondgebrek. Hoe meer eigen grond, hoe rijker de stad; dat werd zo’n beetje de basisgedachte. Zaanstad echter was een arme gemeente met slechts weinig eigen bodem, helaas. Aan het eind van de vorige eeuw kwam er wat verandering in die situatie. Zaanstad kocht, al dan niet samen met anderen, grote lappen grond in onder meer Assendelft (voor Saendelft) en Zaandam (voor Inverdan). Het voorlopig resultaat: Zaanstad wordt er nu nog armer door.
Het programma Nieuwsuur onderzocht de gevolgen van de grondaankopen van 39 gemeenten, waaronder de dertig grootste van Nederland. Daaruit blijkt dat tal van gemeenten enorme verliezen hebben geleden bij de aankoop van grond. Op de Nieuwsuur-lijst (zie hieronder) haalt Zaanstad een keurige 21-ste plaats. Met een grondverlies van ruim €10 miljoen. Tel uit uw verlies.
Ooit kocht Zaanstad het Guisveld, om er huizen op te bouwen. De milieubeweging blokkeerde dat onzalige plan gelukkig, maar de aankoop leidde wel tot het bijna-faillissement van de gemeente. Zover zal het nu wel niet komen, maar wie een rondje maakt langs de langdurig braakliggende Zaanse bouwkavels beseft wel dat we wederom te maken hebben met een dure misrekening. De doemdenkers van toen hebben nu het gelijk aan hun kant: Zaanstad wilde te veel. Zoals overigens zo ongeveer elke Nederlandse plaats.
De €10,6 miljoen die Zaanstad kwijt is als gevolg van de onverkoopbare grond moet natuurlijk wel worden betaald. Door de bewoners van Zaanstad. Dat is ruim €66,- per inwoner. Baby’s meegerekend. Het betekent hogere gemeentelijke belastingen. Of minder geld voor cultuur en sport. Het achterstallig onderhoud nog achterstalliger maken. Of het zorgbudget terugschroeven. Een combinatie van deze en andere bezuinigingsmaatregelen kan natuurlijk ook. Het is maar dat u het weet.
Zaanstad en grondaankopen: het was en is een ongelukkige combinatie.
Verliezen gemeenten op grond (in miljoenen euro’s)
1) Apeldoorn 124.000.000
2) Heerenveen 79.500.000
3) Den Haag 64.800.000
4) Groningen 63.000.000
5) Kaag en Braassem 46.000.000
6) Dordrecht 47.700.000
7) Utrecht 44.000.000
8) Almelo 39.500.000
9) Zevenaar 25.200.000
10) Delft 24.000.000
11) Deventer 22.100.000
12) Arnhem 19.900.000
13) Amersfoort 19.000.000
14) Venlo 16.000.000
15) Haarlemmermeer 15.500.000
16) Emmen 13.500.000
17) Ede 12.000.000
18) Eindhoven 11.300.000
19) Bergen op Zoom 11.200.000
20) Gouda 10.900.000
21) Zaanstad 10.600.000
22) Kampen 10.500.000
23) Almere 10.000.000
24) Den Bosch 8.000.000
25) Westland 7.300.000
26) Nijmegen 6.900.000
27) Zoetermeer 6.500.000
28) Gennep 5.200.000
29) Leeuwarden 3.550.000
30) Breda 2.400.000
31) Zwolle 2.100.000
32) Haarlem 1.700.000
33) Weert 1.200.000
34) Amsterdam 0
35) Rotterdam 0
36) Tilburg 0
37) Enschede 0
38) Maastricht 0
39) Leiden 0
