Kornelis ter Laan, de mythe

Het is alweer een paar jaar geleden dat de kleinzoon van de Zaandamse oud-burgemeester Ter Laan contact met me opnam. Hij had een simpele vraag. De officiële voornaam van zijn opa was Kornelis, maar bijna iedereen noemde hem Klaas. Waarom?

Ik moest hem het antwoord schuldig blijven.

Er kleeft nog een mythe aan K. ter Laan, roemrucht burgervader van Zaandam tussen 1914 en 1937. In de link hierboven naar het gedegen Biografisch Woordenboek van het Socialisme heet het dat Ter Laan de eerste socialistische burgemeester van Nederland was. En in de vorige week gepresenteerde Geschiedenis van de Zaanstreek wordt hetzelfde beweerd (op bladzijde 775). Eelco Beukers schrijft daar: “Ook de benoeming van de eerste SDAP-wethouder in Nederland, Jan Duijs (1912), en die van de eerste socialistische burgemeester, Klaas ter Laan (1914), waren landelijk nieuws.” Het is een hardnekkig misverstand.

Grappig genoeg vermeldt socialismekenner Rob Hartmans het in datzelfde boek wel juist, op pagina 653: “Per 1 januari 1914 werd hij [C.A. Elias] opgevolgd door het sociaaldemocratische Kamerlid Kornelis ter Laan, die daarmee de eerste SDAP-burgemeester van Nederland werd.” Hans Luiten herhaalt die correcte conclusie op bladzijde 710, al geeft hij de man weer zijn klassieke roepnaam ‘Klaas’.

De eerste socialistische burgemeester van Nederland was niet Ter Laan, maar Dirk van Eck. Die trad al in 1899 aan als rooie burgervader, en wel in Mijnsheerenland en Westmaas. En daarna ook nog in Boskoop. Zoals, hoe apart, het al eerder genoemde Biografisch Woordenboek van het Socialisme keurig meldt.

Toch jammer van dat foutje in het Zaanse geschiedenisboek.

 K. ter Laan

4 gedachten over “Kornelis ter Laan, de mythe”

  1. Als je wat verder speurt zul je ontdekken waarom Dirk van Eck niet gezien werd en wordt als de eerste rode burgemeester van Nederland. het verhaal klopt, en is geen mythe.
    Vriendelijke groet,
    Stip ter Laan (jongste kleindochter van K. ter Laan)

      1. U kunt het belangrijkste hierover vinden op de site van het Biografisch Woordenboek van de Socialistische Arbeidersbeweging bij Van Eck, Dirk (en natuurlijk bij Ter Laan, Kornelis). Daarna zouden wij (familie Ter Laan) u willen verzoeken de informatie op uw site aan te passen. Alvast bedankt,
        Vriendelijke groet,
        Stip ter Laan

        1. Ook in het door u aangehaalde Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging van Nederland staat dat Dirk van Eck ‘feitelijk de eerste socialistische burgemeester van Nederland’ was. Of doelt u op iets anders?

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *