Het lijkt er op dat Ronald Plasterk meerdere vliegen in één klap probeert te treffen. Ik was gisteren een uur op bezoek in zijn ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Aan het parket met visgraatmotief en de marmeren wanden aldaar kon ik het niet aflezen, maar ook deze bewindsman moet stevig bezuinigen. Deze week werd bekend dat de door hem geleide Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst zo zwaar dient in te leveren dat er honderden medewerkers afvloeien. (Hoe meer, hoe beter, wat mij betreft. Maar dat terzijde.)
Vrijwel tegelijk maakte Plasterk bekend dat de Wet Openbaarheid van Bestuur op de helling kan. Nederland houdt in vergelijking met veel andere democratieën te veel documenten te lang geheim en dat moet volgens hem anders. Kort samengevat: alles is openbaar, tenzij het echt niet anders kan.
De dienst die verreweg het meest geheim houdt is de AIVD. Het kost onderzoekers en andere betrokkenen de grootst mogelijke moeite om snippertjes uit de AIVD-dossiers tevoorschijn te krijgen. Zelfs stukken die bij provinciale archieven voor het grijpen liggen, bestempelt de AIVD tot in de eeuwigheid als geheim.
Tegelijkertijd komen de archieven er zelf ook niet helemaal uit. Bij het Nationaal Archief vond ik gisteren lange namenlijsten van Zaanse NSB’ers. Bij de meeste andere archieven liggen die veilig weggestopt in een kluis, want geheim. Om maar een willekeurig voorbeeld te noemen.
Terugkomend op die vliegen uit de eerste regel: ik ben het met de minister eens. Maak alles inzichtelijk, behalve als het -bijvoorbeeld om privacyredenen- echt niet anders kan. Bijkomend voordeel: al die censuurambtenaren (het moeten er honderden zijn) kunnen zich gaan bezighouden met ander werk.
