Geweldige hoax, het bericht over een budgetbejaardenhuis in de Bredase koepelgevangenis. Het was een actie van Delta Lloyd, dat wilde wijzen op het belang van een goed pensioen. Elke krant trapte er in en bracht berichten met als kop ‘Afgedankte cellen voor arme, eenzame ouderen’.
Kun je het de media verwijten dat ze in deze reclamestunt trapten? Ik denk het niet. Zoals ANP-directeur Erik van Gruijthuijsen zei: “Het bericht werd van het begin af aan gewantrouwd. Hierom hebben wij het niet één keer, maar drie keer gecheckt.” De grappenmakers bleven echter bij hoog en bij laag volhouden dat de bejaardenhuisvestingsplannen serieus waren.
Het gebeurt echter regelmatig dat media wel de mist ingaan. Een paar voorbeelden, uit eigen praktijk. Opa vertelt. Toen wij actievoerden tegen de Zaandamse munitiefabrikant Eurometaal stuurden we wel eens een brief naar de krant met onze mening over dit moordbedrijf. Tot zover niets bijzonders. Een paar dagen later ging er een nieuwe ingezonden brief naar de plaatselijke dagbladen, toen nog De Typhoon en De Zaanlander. De afzender echter was dit keer fictief. Het adres onder de brief bestond ook niet. Zogenaamd kwaad lieten we weten het totaal oneens te zijn met de vorige briefschrijver. Daarna ging er een derde brief de deur uit, wederom ondertekend door een vertegenwoordiger van onze actiegroep. Haarfijn legde hij uit wat er allemaal niet deugde aan de argumenten in de tekst van de ‘opponent’. Het betekende drie keer gratis publiciteit. Geen verslaggever die even de moeite nam om te kijken of de naam en het adres wel klopten. Zolang de krant gevuld werd was het blijkbaar allang goed.
Tweede voorbeeld. Ooit testte ik het kritisch vermogen van de lokale en regionale media door hen een persbericht te sturen van een fictieve Zaandamse damvereniging. Ik zette de uitslagen van de wedstrijden op een rijtje. De deelnemers hadden ’toevallig’ allemaal namen van raadsleden en wethouders. Het viel geen van de redacties op. Allemaal plaatsten ze, gehoorzaam aan een onzichtbaar mechanisme, het complete wedstrijdverloop van de niet bestaande damclub. Op één huis-aan-huisblad na. Dat wijzigde de naam van de vereniging in die van een wel bestaande denksportclub. Vlek op vlek, inderdaad.
Soms is het de media niet aan te wrijven wanneer er iets misgaat. In de twee voornoemde situaties had één telefoontje de hoax kunnen voorkomen. Ik ben bang dat de krant nog regelmatig gevuld wordt met onzin.