In 1989 ontwierp de wereldberoemde architect Aldo Rossi het Monumento Urbano. En dus geldt 2014 als een jubileumjaar voor dit monument (al gebiedt de eerlijkheid te melden dat het pand pas twee jaar later werd opgeleverd). Het ronde gebouw met toren was een geschenk aan Zaanstad van de projectontwikkelaars die de Zaandamse nieuwbouwwijk Westerwatering uit de grond trokken. Of een goedmakertje, zo u wilt, want in heel Westerwatering was en is, op een oude molen na, nauwelijks iets te vinden dat architectonisch de moeite van het bewaren waard is.
Omdat in de Zaanstreek tal van dingen half gebeuren, werd ook het Monumento gehalveerd. Zowel in de hoogte als in de breedte. De reden: een heel gebouw kostte te veel. En een kadootje is leuk, maar er zijn grenzen. Naar verluidt heeft Aldo Rossi zijn afgebouwde geesteskind nog persoonlijk onder ogen gehad, maar gaf hij zijn chauffeur onmiddellijk opdracht om plankgas te geven. Het eindprodukt deed hem pijn aan zijn ogen en zijn hart.
Hoe dan ook, op 25 januari 1991 opende Jan Wolkers het gebouwtje. De gemankeerde vlag op een enorme modderschuit bleek al snel een enorme mislukking. Het was te klein om te gebruiken. Er waren geen sanitaire voorzieningen en verwarming aanwezig. Het lekte. Zat al snel vol met graffiti. En de verf droop, bij gebrek aan een regenwaterafvoer, van de buitenmuren. Binnen een paar jaar gingen de deuren op slot. Voor altijd, zo leek het.
Uit arren moede besloot het gemeentebestuur het gebouw, dat al jaren stond te verpauperen, in de verkoop te doen. Een overnamesom van een euro was voldoende. Het tekent de toenmalige wanhoop op het gemeentehuis. Een architectenbureau nam de uitdaging aan en in 2005 werd het anders tot sloop gedoemde monument voor ruim een half miljoen euro’s verbouwd tot kantoorruimte.
Of Aldo Rossi zich inmiddels heeft omgedraaid in zijn graf is ons niet bekend.
