Op mijn negende was ik nog Purmerender. Op mijn tiende Zaandammer. En op mijn twaalfde werd ik Zaanstadter. Of Zaanstedeling, dat is me nooit duidelijk geworden. De verhuizing van Purmerend naar Zaandam moest van mijn ouders, die van Zaandam naar Zaanstad werd opgelegd door –zoals Theo van Gogh het ooit zei– de boven ons gestelden. Veertig jaar later vieren de burgemeester en haar wethouders het robijnen jubileum van de bestuurlijke eenheid tussen Noordzeekanaal en Fort Krommeniedijk.
Ik heb de indruk dat er weinig anderen zijn die vier decennia Zaanstad een feestje waard vinden. Vooralsnog zijn er geen mensen gesignaleerd die vanwege deze mijlpaal huppelend de Gedempte Gracht of Zuiderhoofdstraat overstaken. Daarvoor was de uithuwelijking te veel een moetje, de daarop volgende geboorte te ruw en de nazorg te kostbaar. Bovendien werden bij velen de herinneringen aan de pré-zwangerschapsperiode jaarlijks mooier naarmate de samenvoeging langer geleden was. Hoe vertekend misschien ook.
Zaanstad is nog altijd geen echte stad, maar een cluster van aan elkaar geplakte dorpen (en, vooruit, één stadje). Vrij naar iemand wiens naam ik ben vergeten herhaal ik mezelf maar eens –zelfplagiaat heet dat in de wetenschap-: Lelystad, Randstad, Twentestad, Zaanstad; een echte stad heet geen stad.
