Zaankanters die ons voortijdig ontvielen

Om de een of andere reden verlaten beroemdheden de Zaanstreek zodra hun naamsbekendheid toeneemt. Of zelfs, wellicht nog betreurenswaardiger, voordat hun ster rijst. Dit vertrekfenomeen lijkt ons een sociologische studie waard. Om de promovendus die hierop afstudeert een handje te helpen heb ik een aantal Zaans-angehauchten op een rij gezet die ons voortijdig ontvielen.  Achter hun naam staat vermeld hoe lang ze het volhielden in hun oude woonplaats.

Anton Mauve (Zaandam, 1838 – Arnhem, 1888). 0 jaar.

Kunstschilder en graficus. Gaf schilderles aan zijn neef Vincent van Gogh. Mocht van zijn ouders niet in Zaandam blijven en vertrok daarom vier maanden na zijn geboorte met hen naar Haarlem.   

Ronald Koeman (Zaandam, 1963). 0 jaar.

Weinig kieskeurige voetballer en voetbalcoach (hij diende onder meer PSV, Ajax, AZ en Feijenoord). Ronald en zijn twee jaar oudere broer Erwin verlieten hun geboorteplaats al snel, omdat vader Martin in Groningen wilde voetballen.

Ali B (Zaandam, 1981). 2 jaar.

Multi-inzetbare knuffelrapper. Kreeg zijn schone luiers in Zaandam, maar verhuisde daarna naar de Bijlmer en vervolgens, op z’n veertiende, naar Almere. Daar woont hij nog altijd. Sommige mensen hebben ook nooit geluk.

Jos van Manen Pieters (Zaandam, 1930). 2 jaar.

Een van de meest uitgeleende en verkochte (vier miljoen exemplaren!) streekromanschrijfsters. Denk Tuinfluitertrilogie, denk Als een blad in de storm. Van haar Zaandamse jaren kan ze zich niets herinneren, omdat die onmiddellijk na haar geboorte begonnen.

 Ada Kok (Amsterdam, 1947). ? jaar.

Heel even ’s werelds snelste zwemster van de jaren zestig. Kwam op haar twintigste in Zaandam wonen. Een jaar later won ze tijdens de Olympische Spelen goud op de 200 meter vlinderslag. Onduidelijk is wanneer ze de stad weer verliet.

 Herman Gorter (Wormerveer, 1864 – Sint-Joost-ten-Noode, 1927). 7 jaar.

Dichter (‘Mei’) en socialistisch actievoerder.  Na zijn voortijdig vertrek uit geboorteplaats Wormerveer had hij het vrijwel nooit meer over de Zaanstreek. Al klaagde hij in een herinnering wel over de harde wind en de altijd lawaaiige molens in zijn jeugdomgeving.

Dick Laan (Wormerveer, 1894 – Heemstede, 1973). 8 jaar.

Schrijver en filmer. Iedereen kent Dick Laan natuurlijk van Pinkeltje. Zo’n drie miljoen exemplaren zijn er inmiddels verkocht van de avonturen van dit mini-mensje. Bracht alleen zijn eerste jaren door in Wormerveer, maar kwam er nadien nog wel vaak terug.

Huub van der Lubbe (Amsterdam, 1953). 9 jaar.

Zanger en dichter. Huub bracht zijn puberjaren door in Krommenie en begon daar met wat plaatsgenoten het bandje Stampei. In 1981 ontstond het veel succesvoller De Dijk. Eerste hitsingle: ‘Bloedend hart’.  

Pieter Jansz. Saenredam (Assendelft, 1597 – Haarlem, 1665). 10 jaar.

Beroemde schilder van kerken. Waaronder de Assendelftse Sint Odulphuskerk. Vastgelegd in 1649. Het schilderij is tegenwoordig te vinden in het Rijksmuseum.

Freek de Jonge (Westernieland, 1944). 11 jaar.

Grappenmaker die zijn tienerjaren doorbracht in en om de Zaandamse Parkstraat en vervolgens verhuisde naar Amsterdam. Daar brak hij als cabaretier door met Neerlands Hoop.

Rop Gonggrijp (Amsterdam, 1968). Ruim 15 jaar.

Internetpionier, Nederlands beroemdste hacker en oprichter van provider XS4all. Bracht zijn jeugd door in Zaanstad. Staat op de wanted-lijst van de Verenigde Staten wegens zijn medewerking aan Wikileaks.    

Tineke Netelenbos (Wormerveer, 1944). Ongeveer 17 jaar.

Politica. Wanneer Tineke ‘Tolpoort’ Netelenbos Wormerveer precies verliet is ons niet bekend. De opluchting in haar omgeving was echter groot. Helaas werd ze na haar vertrek onder meer Kamerlid, staatssecretaris, minister en burgemeester, zodat niet alleen Wormerveer, maar heel Nederland nog jaren kon genieten van de door haar veroorzaakte chaos. 

Rob Stolk (Zaandam, 1946 – Amsterdam, 2001). 19 jaar.

Stolk legde medio jaren zestig in Zaandam het fundament voor de Provo-beweging, met de publicatie van het anarchistische blad Barst. Kort daarna vertrok hij naar Amsterdam, waar Provo het gezag een ander aanzicht zou geven. 

Najib Amhali (Nador, 1971). Ruim 20 jaar.

Het genie van Krommenie werd de Marokkaan van de Jordaan. Nederlands populairste cabaretier woonde bijna zijn gehele jeugd in de noordelijke Zaanstreek en vertrok toen naar de hoofdstad, net als voormalig dorpsgenoot Huub van der Lubbe.

Cor Bruijn (Wormerveer, 1883 – Hilversum, 1978). 23 jaar

Schrijver. De grootste bekendheid verkreeg schrijver Cor Bruijn door zijn (verfilmde) boek ‘Sil de strandjutter’. Hij schreef tal van goedverkochte publicaties waarin de Zaanstreek een rol speelde, maar deed dat wel in het Gooi.

Henny Huisman (Zaandam, 1951). Ruim 30 jaar.

Ex-drummer, ex-diskjockey en gezien zijn leeftijd inmiddels ook bijna ex-televisiepresentator. Geboren en getogen Zaandammer, die toen het grote geld binnen was verkaste naar de duinen van Bakkum.

Dick Laan