Dubieuze Zaanse straatnamen

Zaankanters steken graag het vingertje op. Zij weten wat goed is voor de wereld en waarschuwen met liefde Amerika voor de allerlaatste keer. Begin vorige eeuw lag rond de Zaan het socialistisch voorland. De lokale colleges van B&W voerden actie tegen de Zuid-Afrikaanse apartheid. In Zaandijk schreef het gemeentebestuur boekjes tegen De Bom. De stad werd kernwapenvrij verklaard. En in 2020 moet Zaanstad ook nog eens de milieuvriendelijkste plaats van het land zijn. Weliswaar ontwikkelde de rode regio zich langzaam tot regio in het rood (boekhouden was niet hun sterkste vak) en ging de focus steeds meer van mensenrechten naar centen tellen, maar ze weten hier nog altijd wie en wat er deugt. Denken ze.

Des te verbazingwekkender dat de Zaanstreek zoveel ‘foute’ stegen, pleinen en lanen telt. Zelfs de naziwetenschapper Wernher von Braun had hier decennia lang zijn eigen straat, in Krommenie. Een paar dubieuze vernoemingen, in willekeurige volgorde:

Prins Hendrik. Geen man die in de Zaanstreek zo vaak met een bordje is geëerd als Hendrik van Mecklenburg-Schwerin (1876-1934). De echtgenoot van koningin Wilhelmina kreeg maar liefst drie straten, een plantsoen en een kade op zijn naam. Had hij dat te danken aan zijn boertige humor, zijn buitenechtelijke kinderen of zijn ontembare jachtlust (‘Zwijnen Heintje’)?

Prins Bernhard. Goed voor een eigen plein en weg in Zaanstad. Bernhard van Lippe-Biesterfeld (1911-2004) bestudeerde het leven van schoonvader Hendrik en ging net als hem vreemd, met koninklijke bastaards als resultaat. En ook hij schoot elk dier dat voor zijn loop kwam naar de andere wereld. Over Benno’s merkwaardige lidmaatschapkeuzes voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog zwijgen we verder maar. In de gemeentelijke ‘Beleidsregels naamgeving openbare ruimte’ staat als spelregel: “Niet tot het koninklijk huis behorende personen dienen zorgvuldig te worden gescreend.” Kan het woordje ‘niet’ wellicht weg?

Jan Pieterszoon Coen. Heeft een snelweg op zijn naam die over de grens van Zaandam en Oostzaan en dwars door Koog loopt. Daarop vallen, geheel in de geest van deze massamoordende gouverneur-generaal (1587-1629), nog jaarlijks doden en gewonden.

Nelson en Winnie Mandela. Geen kwaad woord over Nelson Mandela, Zuid-Afrika’s vader des vaderlands. Maar Winnie, da’s andere koek. Gevallen verzetsvrouw. Hield zich bezig met ontvoering, marteling, moord, diefstal en fraude. Dat was nog niet bekend toen een euforisch gemeentebestuur besloot een Nelson en Winnie Mandelastraat te creëren. Op het straatnaambordje is Winnie om begrijpelijke redenen al een tijdje weggemoffeld. Zaandam heeft nu zogenaamd een Mandelastraat.

Van Riebeeck/De Wet/Kruger/Steyn. In Wormerveer is een heel cluster aan straten te vinden dat vernoemd is naar de voorlopers van het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime. Maar dat is inmiddels zo’n tijd geleden dat niemand er nog moeilijk over doet.

Karel Lotsy. Lotsy, geboren in Baltimore (1893) en gestorven in Koog aan de Zaan (1959) is een twijfelgeval. Hij was KNVB-voorzitter en chef de mission bij de Olympische Spelen van 1936, 1948 en 1952. Volgens de één een sportpromotor pur sang, volgens de ander behalve dat ook handlanger van de nazi’s. De KNVB verwijderde stilletjes alle eerbetoon aan Lotsy. Amsterdam veranderde de Lotsylaan in Gustav Mahlerlaan. In Zaanstad bleef de staatnaam gehandhaafd.

Prins Bernhard

Bernhard bij de onthulling van ‘zijn’ Zaandamse brug

0 gedachten over “Dubieuze Zaanse straatnamen”

  1. Erik .Over Jan Pieterszoon Coen gesproken.Voor je trouwe lezers onder je is het misschien aan te bevelen om mijn voorstel om de naam Coen tunnel te veranderen in; Walraven en Gijs van Halltunnel nog eens te lezen.Het is te vinden op datum 31 maart 2013.Groet Albert Brinkman.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *