“Kan het smakelozer?”, aldus de onvolprezen blog De Orkaan vandaag. De aanleiding: op 3 en 4 mei is er op het Hembrugterrein een militaire manifestatie waar allerlei oorlogstuig wordt getoond (waaronder een Leopard I-tank en een Cessna), waar acteurs in uniform rondlopen en waar kinderen patronen kunnen maken. Met als afsluiting een echte Dodenherdenking op 4 mei om 20.00 uur ’s avonds. Kan niet, volgens De Orkaan. “Dodenherdenking met oorlogstuig. Een smakeloze vertoning.”
Da’s natuurlijk onzin. Er is geen toepasselijker plaats denkbaar voor een Dodenherdenking dan het Hembrugterrein. Dit was meer dan een eeuw lang het onderkomen van de Artillerie-Inrichtingen, het latere Eurometaal. Op deze plek werden geweren en granaten gemaakt die weliswaar veel slachtoffers opleverden, maar ook veel geld. Nooit verdiende het bedrijf -en daarmee de Nederlandse staat- meer dan in 1917, toen de AI naar hartenlust wapens leverde aan zowel de Duitsers als de Britten en Fransen. In de Tweede Wereldoorlog liep de productie flink terug als gevolg van een dwarsliggende directeur, maar ook de nazi’s hebben nog aardig kunnen profiteren van het Zaanse moordtuig. Na de oorlog ging het soms mis, zoals met de mislukte anti-personal mine die Eurometaal bouwde (die wilde nog wel eens spontaan ontploffen, waardoor onder meer Rob Ovaa en zes dienstplichtigen om het leven kwamen). Maar dat werd weer helemaal goedgemaakt door de illegale munitietransporten van Eurometaal naar onder meer Iran en Irak. Over de transporten naar Zuid-Afrika, Israël en Turkije heb ik het al niet eens. Al met al moeten er dankzij de AI- en Eurometaal-spullen vele duizenden mensen om het leven zijn gekomen.
Geef toe, Orkaan: als er ergens doden herdacht kunnen worden is het wel op deze veertig hectare uiterst schuldig Zaans landschap.
De defecte AP-23, goed voor de dood van zeven Nederlanders en een onbekend aantal buitenlanders.