Cynisch artikel uit het nationaalsocialistische blad Zwarte Soldaat (januari 1943) over de jacht op ondergedoken joden in de Zaanstreek, vandaag precies 72 jaar geleden.
“Het is Maandagavond, 4 Januari 1943 en dus brandt er licht in het Vendelkwartier van de Zaansche W.A. [Weerafdeling van de NSB]. Het is de eerste dag na de kerstvrede en uit de verschillende wijken van Zaandam en omstreken zijn de weermannen in hun dienstlokaal aangetreden.
De commandant, Vaandrig [Jan Pieter] de Vries doet enkele mededeelingen, waarvan de laatste de meest belangrijke is. ‘Ik moet een aantal mannen hebben om vanavond een zaakje op te knappen’, zegt hij op kalmen toon. Zijn woorden verwekken weer echt enthousiasme bij zijn zwarte soldaten. Allen zijn er op gebrand bij het vereischte aantal ingedeeld te worden.
Op het vastgestelde tijdstip rukken de aangewezen kameraden uit. Buiten is het vrij koud, maar wat deert het? Opdracht uitvoeren en als het eenigszins kan, met goed resultaat.
Zoo geven wij ons naar een bepaald punt, waar naar ons werd medegedeeld, zeer waarschijnlijk minstens één rasgenootje van Sallie Zwanenberg* zou zitten en zooals bij die individuen gebruikelijk, wel wat hamstergoed aanwezig zou zijn. Bij het beruchte huis aangekomen wordt onmiddellijk tot omsingeling overgegaan. De zaak zit potdicht.
Nadat inmiddels kameraad [Meindert] Talma, de wnd. Commissaris van Politie alhier, is gewaarschuwd, wordt door de politie tot een inval overgegaan. Al spoedig blijkt, dat de bewoning nu niet bepaald op den eenigen persoon, die aldaar wordt aangetroffen, is ingesteld. Verbaasd slaat hij zijn oogen op maar… het geheele huis is reeds doorloopen. Overigens zeer gevaarlijk om boven te slapen als je beneden koffers met mooie directoirtjes, dameskousen, kortom ondergoed van het goede soort hebt liggen en een flinke hoeveelheid tarwe of rogge onder de tafel hebt staan. Het joodje of de joodjes zijn echter spoorloos maar toch… enfin, laten we het afwachten. De Zaansche W.A. slaapt niet. Het legendarisch geworden Colijnentaaltje: ‘Ga maar rustig slapen’ kent zij niet. Ze is klaar wakker en zal ingrijpen, daar waar het noodig blijkt.”
* Voor de oorlog was in Zwarte Soldaat maandenlang antisemitisch geagiteerd tegen een joodse directeur van Zwanenberg’s Exportslachterijen uit Oss, die seksuele relaties zou hebben gehad met tientallen werkneemsters.
