Een liefdevolle schets van de Zaanstreek, in 32 dagelijkse afleveringen. Vandaag deel 17.
Hoewel de rooie Zaanstreek ooit talloze geheelonthoudersclubs telde, lijkt de blauwe knoop het pleit nu definitief verloren te hebben. Hoe valt anders de veelheid te verklaren aan regiogebonden alcoholische versnaperingen. De bitters voeren overigens de boventoon, maar dat zal toeval zijn. Of een overblijfsel van de Zaanse houthaven- en walvisvaardershistorie natuurlijk. Een selectie, met toelichting:
’t Zwettertje. Authentieke bitter uit Wormer. Met kruiden die langs het Zwet groeien, een waterplas in dit dorp. Zwet (of Zwette) betekent overigens grens, maar dat terzijde.
Regthuis. Zacht Westzaans kruidendrankje, neigend naar Jägermeister. Vernoemd naar het tussen 1781 en 1783 gebouwde Regthuys, dat nog steeds het mini-centrum van Westzaan domineert.
Molen De Kat. Waarom een kruidenbitter werd vernoemd naar een verfmolen is ons een raadsel. Maar op de Zaanse Schans kunt u het zelf navragen bij de nog altijd wiekende Kat.
Bonte Hen. Ook deze bitter heeft de naam van een molen gekregen. Ons proefpanel gaf overigens het laagste rapportcijfer aan deze versnapering.
Crommenie Bitter. Op een of andere manier gaan mensen eerder overstag als het oud klinkt. En dus wordt het rechthuis een regthuis en Krommenie verandert in Crommenie.
Crommenie kruidige likeur. Geproduceerd ter gelegenheid van het 750-jarig bestaan van Krommenie. Dit likeurtje smaakt overigens een stuk jonger.
Zaanse Molen Chocoladelikeur. De Zaanstreek is het wereldcentrum van de cacao-industrie. Het zou dus wel heel vreemd zijn als daar geen likeurtje van werd gestookt.
Westerwaterings Kruidenbitter. ‘Geselecteerd volgens oude receptuur’, aldus het etiket. En dat terwijl de wijk Westerwatering nog geen halve eeuw jong is. By the way; over de alcoholische inwoners van dit Zaandamse stadsdeel schreef Naima El Bezaz het hilarische boek Vinexvrouwen.
Czaar Peterbitter. Drankje dat in Amsterdam wordt gebrouwen, de stad waarnaar de czaar in 1697 vluchtte na in Zaandam te zijn bekogeld.
Zaanse Molen. Een jonge jenever zonder poespas. En zonder kunstmatige geur-, kleur- of smaakstoffen.
In ieder Nederlands dorp kun je bij de slijter een kruidenbitter kopen met een ‘plaatselijk’ gehistoriceerd etiket. Aangezien er niet zoveel distilleerderijen in Nederland zijn, vraag ik me af welke van de genoemde dranken uit dezelfde ketel komen.