Citaat uit een interview in Dagblad Zaanstreek (5-11-2016) met Juliëtte Rot, de plaatsvervangend fractievoorzitter van Democratisch Zaanstad: “DZ wordt steeds de extreem-rechtse hoek in getrokken. Een statenlid van de PVV kwam donderdag naar de raad en wilde mij spreken. Gewoon in de hal, het ging nergens over en toch wordt er meteen gekletst. Ik heb niets met de PVV en ik krijg er ook niets mee.”
Ik geloof Juliëtte Rot op haar woord. De afgelopen maanden heeft ze in het brandpunt van de nationale belangstelling gestaan, nadat ze de spotlights had gezet op problemen in Poelenburg (die overigens nog erger zijn dan veel media, afgeleid als ze waren door vlogger Ismail Ilgun, naar buiten brachten). Juliëtte verdient respect voor de wijze waarop ze de strijd aanging. Ze deed dat in alle openheid, met lef, met argumenten en met suggesties voor oplossingen. Ze kreeg -naast veel steun- een lading haat over zich heen, maar liet zich nooit verleiden tot een stellingname die met name bij de PVV populair is. Met andere woorden: ze vermeed het om de ‘allochtone’ of ‘islamitische’ kaart te spelen. En daarvoor verdient ze respect en steun.
Tegelijkertijd: dat Democratisch Zaanstad soms wordt gekoppeld aan extreem-rechts is minder verbazingwekkend dan Juliëtte Rot doet voorkomen. Het is voor een belangrijk deel, zo niet geheel, te wijten aan haar vriend Aart Molenaar. Die richtte in 2002 DZ op en regeert daar sindsdien met harde hand. Iedereen die dwarslag in ‘zijn’ partij vloog er in de loop der jaren uit, van mede-fractieleden tot complete besturen. Molenaar had de touwtjes stevig in handen en hield dat vijftien jaar vol, ongeacht de gevolgen voor aanvankelijke sympathisanten.
Ziek
Het werd problematisch voor Molenaar toen hij afgelopen februari ziek werd en in de raad verstek moest laten gaan. Van buitenaf probeerde hij invloed te blijven uitoefenen op de politieke besluitvorming, maar dat ging hem duidelijk moeilijk af. Het leek er op dat zijn aandoening niet alleen lichamelijke, maar ook geestelijke gevolgen had. Waar Molenaar voorheen al regelmatig uit de bocht vloog met teksten die schadelijk waren voor onder anderen minderheidsgroepen, werd dat daarna nog veel erger. Vanaf zijn ziekbed sloeg hij wild om zich heen naar allochtonen in het algemeen en moslims in het bijzonder. Hij schrok er niet voor terug om regelrechte leugens op zijn Facebookpagina te plaatsen (over diefstal en brandstichting in Zaanstad, die in werkelijkheid elders en op andere tijdstippen plaatsvonden, zie hieronder). En toen hij daar op werd aangesproken, weigerde hij om de teksten te verwijderen.
Voorafgaand aan de vorige gemeenteraadsverkiezingen vroeg een krant Molenaar waarop hij bij de laatste verkiezingen had gestemd. Hij wist niet meer of het de VVD of de PVV was geweest. Afgaand op zijn uitlatingen in met name 2016 valt de VVD inmiddels af. Een deel van de door Molenaar verspreide verhalen komt van extreem-rechtse websites. Op Twitter haalt hij met grote regelmaat en instemming PVV-vertegenwoordigers aan. En op zijn Facebookpagina geeft hij alle ruimte aan racisten (door Molenaar toegestane reactie op een door hem gepost bericht over een islamitische agent: “En dat tuig laten ze werken bij de politie. Gelijk ophangen.”) Dat DZ, zoals Juliëtte Rot zegt, ‘de extreem-rechtse hoek wordt ingetrokken’ verbaast dan ook niet, gezien het bovenstaande.
Afstand
Wat wel verbaast is dat de partij niet of nauwelijks afstand neemt van Molenaar. Toen hij in mei jl. via een aantal warrige tweets zijn eigen fractie de wacht aanzegde en liet doorschemeren een nieuwe partij te willen oprichten, reageerde de resterende fractie met een bericht op de eigen site (het is inmiddels verwijderd, maar staat hieronder). De fractie schreef onder meer: “Tot nu toe hebben wij uit vriendschap, respect en collegialiteit niet over de gezondheid van Aart gesproken, maar hij maakt het ons zo wel erg moeilijk.” Daar bleef het bij.
De enige DZ-vertegenwoordiger (wie zit daar eigenlijk in het bestuur? Een partij als DZ die de transparantie predikt, zou wel eens wat opener kunnen zijn over de samenstelling van de eigen partij) die vier maanden later kritisch naar buiten trad, was fractielid Eric Sellmeijer. Afgelopen september verweet hij via zijn Facebookpagina Aart Molenaar ‘stomme en onware internetbraaksels’ te verspreiden. Omdat Sellmeijer in hetzelfde stuk zelf eveneens beledigingen en onwaarheden verspreidde (over een woordvoerder van burgemeester Faber), zag hij zich genoodzaakt om zijn raadszetel in te leveren. Het siert hem dat hij wèl de consequenties trok uit het eigen handelen.
Op de DZ-site (peildatum 5-11-2016) staat nog altijd vermeld dat ‘Aart Molenaar door persoonlijke omstandigheden het fractievoorzitterschap tijdelijk aan Juliëtte Rot [heeft] overgedragen. Deze periode zal duren tot het zomerreces van 2016’. Inmiddels lonkt het winterreces van 2016/’17, maar Molenaar is nog altijd niet in de raad teruggekeerd. In de tussentijd heeft de partij geen tijdelijke vervanging kunnen aanwijzen. Molenaar blokkeerde die mogelijkheid. Het betekent dat de oppositie al meer dan een half jaar met één zetel minder opereert. Het vervallen van een oppositionele zetel luistert nauw in een raad waar de coalitiepartijen slechts één stem meer hebben dan de oppositie.
Afscheid
Democratisch Zaanstad is de afgelopen maanden fel tekeer gegaan over de kosten voor het afscheid van burgemeester Geke Faber, maximaal €50.000,-. Voor dat bedrag wordt een hele reeks aan activiteiten georganiseerd, waarbij ook nog eens iedereen welkom is. Desondanks vindt DZ het geldverspilling. Dat mag, het is een politieke keuze. Maar de heftige stellingname komt wel wrang over, in de wetenschap dat de al zeven maanden niet in de gemeenteraad verschenen Aart Molenaar gedurende die periode ruim €10.000,- aan gemeenschapsgeld heeft ontvangen. Zonder daarvoor iets te hoeven doen en zonder een ander de mogelijkheid te geven het raadswerk (tijdelijk) over te nemen. En het wringt nog meer in de wetenschap dat DZ (samen met die andere criticaster, POV) de afgelopen jaren op grote schaal fractiegeld over de balk heeft gegooid.
De huidige, gehalveerde DZ-fractie spreekt met twee monden. En zwijgt tegelijkertijd, waar nodig geacht, in wel twaalf talen. Een serieus te nemen partij had een leugens en haat verspreidend en publiek geld verspillend raadslid al lang uit de fractie en de partij gezet. Democratisch Zaanstad is blijkbaar nog niet zover. Het is een teken van onvolwassenheid. Een beetje bescheidenheid kan dan ook geen kwaad. En wat minder verbazing over het door sommigen gelegde verband met extreem-rechts zou eveneens niet misstaan. Pas als de eigen zaken op orde zijn, kan DZ anderen weer met recht en reden de maat nemen.
PVV
Overigens, een aantal jaren geleden deed de PVV al eens een poging om in Zaanstad voet aan de grond te krijgen. De partij benaderde onder meer een Zaankanter met het verzoek om hier deelname aan de gemeenteraadsverkiezingen voor te bereiden. Saillant detail: de man was van buitenlandse komaf. Toen hij echter doorkreeg dat hij als ‘allochtoon’ uithangbord van de PVV zou worden gebruikt (“Zie je wel, we hebben niets tegen buitenlanders.”), bedankte hij voor de eer. Het zou me echter niet verbazen als de PVV bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 een nieuwe poging tot deelname in Zaanstad doet.
De situatie bij Democratisch Zaanstad vóór maart 2014. Inmiddels is er van deze groep bijna niemand meer actief voor DZ.
Goed werk. Dankjewel