Er is iets merkwaardigs aan de hand met de Zaanse bajesboten. En dan bedoel ik dit keer niet dat er honderden buitenlandse mannen maandenlang gevangen zitten vanwege het enkele feit dat ze geen geldig reisdocument hebben. Het merkwaardige schuilt ‘m in het moment van vertrek van die boten. Toen hun komst vijf jaar geleden werd aangekondigd, ging dat gepaard met de plechtige belofte van zowel B&W als de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) dat de vergunning voor de drijvende cellenblokken vijf jaar lang gold. En geen dag langer.
Een klein jaar geleden vroeg de ROSA-fractie wanneer die boten uit Zaanstad zouden vertrekken. Pas op 12 mei 2010 beantwoordde het college die simpele vraag. Het was een ontwijkende reactie. De ‘ontheffing heeft een duur van vijf jaar’, schreef het college. Dat was geen nieuws, en daarom herhaalde ROSA haar vraag, maar nu wat dringender. Dit keer luidde het antwoord (de dato 12 augustus 2010) dat steeds tegen de DJI en de Rijksgebouwendienst was gezegd dat het moment van ingebruikname van de boten gold als ingangsdatum. “Het eerste ponton is op 2 oktober 2007 en het tweede ponton is op 7 maart 2008 in gebruik genomen.” Het zou betekenen dat de gevangenissen in respectievelijk oktober 2012 en maart 2013 weg zouden moeten. Klein probleem: er was ‘jurisprudentie’ ontdekt waaruit bleek ‘dat de instandhouding van een bouwwerk aanvangt op het moment dat de bouwactiviteiten zijn gestart.” Met andere woorden: “De termijn van vijf jaar na start bouw zou medio 2011 aflopen. Wij beraden ons op dit moment op welke wijze wij datgene, wat we destijds communiceerden en wat we nu weten, met elkaar in overeenstemming kunnen brengen.”
Sindsdien is het doodstil. Beraadt het college zich nog steeds, vijf maanden na bovenstaand antwoord? Duidelijk is in ieder geval dat B&W verzwijgt de gemeenteraad en de buitenwereld meermalen te hebben beloofd dat die boten uiterlijk in 2011 weg moeten. Ik citeer even wat oude teksten:
Op 24-8-2006 verleende B&W een bouwvergunning en gaf vrijstelling ‘van de desbetreffende bestemmingsplan-voorschriften op grond van artikel 17 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening voor een periode van 5 jaar’.
Op 14-11-2006 hield het college een presentatie over de veiligheidsaspecten op en rond de boten. Uit het verslag: “5 september [2006] door B&W bouwvergunning/vrijstelling verleend.” Interessante toevoeging: “De gemeente doet geen enkele concessie.”
En op 4 oktober 2007 stuurde het college een persbericht de deur uit. “De boten blijven maximaal 5 jaar liggen, waarvan nu 1 jaar verlopen is.”
Laat ik ook een belofte doen. Wanneer de detentiepontons komende zomer niet uit Zaanstad verdwijnen, zal ik de Gemeentelijke Ombudsman vragen om in te grijpen. Hoe eerder die mensonwaardige gevaarten weg zijn, hoe beter.
