Jubilea, ik ben er gek op. Dit keer zijn het de doopsgezinden in Nederland die jubileren. 475 jaar geleden manifesteerde Menno Simons (1496-1561) zich als aanvoerder van de doopsgezinden. 450 jaar geleden stierf hij. De Algemene Doopsgezinde Sociëteit bestaat tweehonderd jaar. En op de kop af een eeuw geleden werd de doopsgezinde Anne_Zernike benoemd tot eerste vrouwelijke predikant in Nederland. (Er is overigens een heel dun Zaans lijntje met haar broer Frits, een Nobelprijswinnaar).
Als ik al een geloof zou moeten aanhangen -een optie die overigens nihil is-, dan maakt de doopsgezinde leer een kansje. Het individualisme binnen deze religie bevalt me wel. Er is geen centraal gezag, men wordt er pas als volwassene gedoopt, zelf denken wordt gestimuleerd en tolerantie en pacifisme staan er hoog in het vaandel. Ik zal echter wel moeten opschieten. Waren er zo’n twintig jaar geleden nog 20.000 doopsgezinden in Nederland (van wie er liefst duizend in de Zaanstreek woonden), nu zijn er naar schatting nog maar achtduizend over.
Enkele honderden van hen leven in de Zaanstreek en beheren daar een handvol prachtige kerken (‘vermaningen’). Daarmee is dit gebied nog altijd een van de grootste doopsgezinde reservaten van het land. Tal van doopsgezinde fabrikanten (Verkade, Honig, Laan, Van Gelder, Kaars Sijpesteijn, om er maar een paar te noemen) maakten de Zaanse industrie groot. Desondanks wordt er in de Zaanstreek bij mijn weten dit jaar geen aandacht besteed aan bovengenoemde jubilea. Jammer. Moeten we weer uitwijken naar Amsterdam. Daar loopt de tentoonstelling ‘Gedoopt – vijf eeuwen doopsgezinden in Nederland’. Te zien in het gebouw van de Universiteit van Amsterdam aan de Oude Turfmarkt 129.
Over 25 jaar zijn er weer wat doopsgezinde jubilea. Misschien kunnen de Zaanse aanhangers dan revanche nemen.
Menno Simons