Op 9 december 1944 werd Hendrikus de Vries in Enter gefusilleerd wegens hulpverlening aan het verzet. De landbouwer hield jarenlang een Duitse deserteur verborgen en bewaarde tevens wapens voor de illegaliteit. De nazi’s hadden er geen moeite mee om tegenstanders als De Vries te executeren, zeker in het laatste oorlogsjaar. De Vries werd eerst door SD’ers in de rug geschoten. Ze maakten het karwei af met een schot door zijn hoofd. Vlak na de oorlog werd er ter ere van de verzetsman een kapelletje opgericht, met het opschrift ‘Voor God en vaderland’. Dit nooit weer, klonk het vanaf 1945 in Nederland, als reactie op de Duitse oorlogsterreur.
Op de kop af drie jaar na deze overheidsmoord bevond zich in het Indonesische dorp Rawagede een groep Nederlandse soldaten. Ze zuiverden de omgeving van vijanden. Voor God en vaderland. Op 9 december 1947 executeerden ze alle mannen uit Rawagede. Niet dat die iets hadden misdaan; ze waren helaas op de verkeerde dag op de verkeerde plek. Het bloedbad eindigde toen er 431 doden in de rijstvelden lagen.
Eergisteren bepaalde de rechtbank in Den Haag dat de Nederlandse staat een vergoeding dient te betalen aan zeven weduwen van slachtoffers uit Rawagede. Veel nabestaanden zijn er niet meer over van de toenmalige gefusilleerden, maar het is mooi dat 64 jaar na dato Nederland schuldig is verklaard. Het is schandalig dat de staat niet eerder is overgegaan tot vergoedingen, en excuses moeten ook nog altijd volgen. Waar Duitsland al talloze malen schuld heeft erkend en boete heeft gedaan, blijven de Nederlandse wandaden in Indonesië een verzwegen schandvlek en een taboe. Zie bijvoorbeeld ook de gênante wijze waarop de regering tientallen jaren is omgesprongen met Indonesië-deserteur Poncke Princen. Hij en tal van anderen, die weigerden misdaden te plegen tegen de Indische bevolking, hadden allang geëerd moeten worden.
In augustus 2012 hoopt Fredrik Willems zijn biografie van Raymond Westerling te presenteren, massamoordenaar in Nederlandse overheidsdienst. Duizenden, misschien zelfs tienduizenden doden vielen er in 1946 en 1947 in Indonesië onder Westerlings gezag. Hij is nooit vervolgd en overleed in 1987 in Purmerend. Ik ben erg benieuwd naar die biografie.
